Mandaty dla kierowców za przekraczanie limitu  pasażerów

1. Limit przewożonych pasażerów wynika z § 25 ust. 1 pkt 2 i pkt 3 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 grudnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. poz. 2316 z późn. zm.). Ograniczenie liczby pasażerów obowiązuje do 14 lutego 2021 r. Nakaz określonego sposobu przemieszczania się został wprowadzony na podstawie art. 46b pkt 12 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1845 z późn. zm.).

2. Zgodnie z art. 116 § 1a Kodeksu wykroczeń (w brzmieniu obowiązującym od 29 listopada 2020 r.) „kto nie przestrzega zakazów, nakazów, ograniczeń lub obowiązków określonych w przepisach o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, podlega karze grzywny albo karze nagany.”

3. Zgodnie z art. 54a ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi „w stanie zagrożenia epidemicznego lub stanie epidemii uprawnienie do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego za wykroczenia, o których mowa w art. 116 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. - Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 2019 r. poz. 821, z późn. zm.), przysługuje funkcjonariuszom organów, którzy na mocy przepisów odrębnych są uprawnieni do nakładania grzywien w postępowaniu mandatowym.”

4.  Przepis art. 54 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, który nakazuje stosować Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia, nie znajduje zastosowania w razie przekroczenia limitu przewożonych pasażerów bo przepisy Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia stosuje się w sprawach o czyny, o których mowa w art. 50-53 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, a nakaz określonego sposobu przemieszczania się został wprowadzony na podstawie art. 46b pkt 12 tej ustawy. Nieprzestrzeganie limitu przewożonych pasażerów jest więc wykroczeniem z art. 116 § 1a Kodeksu wykroczeń, ale nie ma więc podstaw prawnych do stosowania Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.

5. Sformułowanie użyte w Rozporządzeniu Rady Ministrów „danym środkiem transportu albo pojazdem można przewozić” oznacza, że adresatem przepisu § 25 ust. 1 pkt 2 i pkt 3 jest kierowca lub motorniczy.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 Prawa przewozowego „osoby zagrażające bezpieczeństwu lub porządkowi w transporcie mogą być niedopuszczone do przewozu lub usunięte ze środka transportowego.”

Nie ma jednak podstaw by uznać „ponadlimitowego” pasażera za osobę zagrażającą bezpieczeństwu lub porządkowi w transporcie. Zgodnie z art. 1 § 2 kodeksu wykroczeń nie popełnia wykroczenia sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy. Nie można więc ukarać mandatem kierowcy ani motorniczego, który nie ponosi winy za przekroczenie limitu przewożonych pasażerów ponieważ nie miał podstawy prawnej aby nie wpuścić do pojazdu kolejnych pasażerów po przekroczeniu limitu.

Przepis art. 116 § 1a Kodeksu wykroczeń w odniesieniu do kierowców i motorniczych jest przepisem martwym ponieważ nie można ukarać mandatem kierowcy ani motorniczego, który nie ponosi winy.

Kierowcy powinni odmawiać przyjęcia mandatu.